Skąd się biorą stany zapalne jamy ustnej spowodowane protezą?
Proteza zębowa, potocznie nazywana sztuczną szczęką wykorzystywana jest zwłaszcza w przypadku dużych ubytków zębowych lub całkowitego bezzębia. W jej przypadku najważniejszą kwestią jest odpowiednie dopasowanie i pielęgnacja zgodna z wytycznymi. W przeciwnym razie jej użytkowanie może być mało komfortowe, a wręcz prowadzić do różnego rodzaju problemów. Jeżeli chodzi o uszkodzenia mechaniczne w obrębie jamy ustnej, zwykle związane są z obniżaniem się dziąseł, spowodowanym stopniowym zanikiem kości szczęki. Spowodowane jest to brakiem stymulacji dziąseł i kości szczęki. Z czasem proteza będzie się luzować, powodując otarcia i uciski w niektórych newralgicznych miejscach, które mogą wywoływać stany zapalne jamy ustnej, a ponadto owrzodzenia oraz zmiany rozrostowe o charakterze ziarniniakowym.
Inne przyczyny, również o charakterze mechanicznym to podrażnienie języka i błony śluzowej jamy ustnej przez ostre krawędzie protezy. Błona śluzowa jamy ustnej, choć pełni funkcję obronną, jest jednak bardzo wrażliwa na tego typu uszkodzenia mechaniczne, a co więcej mocno unerwiona, więc wszelkie rany są w tym miejscu wyjątkowo bolesne i długo się goją. Złe dopasowanie protezy sprzyja także gromadzeniu się resztek jedzenia pod protezą. Biorąc pod uwagę fakt, iż warunki panujące w jamie ustnej stanowią idealne środowisko dla rozwoju różnego rodzaju drobnoustrojów, w tym np. drożdżaków wywołujących infekcje grzybicze. Zdecydowanie częściej protezy zębowe powodują stany zapalne jamy ustnej u osób starszych, które nie tylko posiadają mniejszą odporność, ale także zwykle posiadają pełne protezy. Te częściowe, opierając się o zdrowe zęby są zdecydowanie mniej inwazyjne.
Jeżeli chodzi o stany zapalne jamy ustnej, spowodowane uszkodzeniami mechanicznymi, szczególną jednostkę stanowią afty. Wyglądają one na niewielkie ubytki błony śluzowej pokryte białym nalotem. Gdy jednak szybko nie wyeliminujemy czynnika drażniącego, może to doprowadzić do powstania całej grupy aft, obrzęku oraz silnego i wyjątkowo bolesnego stanu zapalnego. Afty, czyli swoiste owrzodzenia, najczęściej pojawiają się w obrębie dziąseł lub dolnej wargi, rzadko kiedy obserwuje się je ponad górną wargą.
Stany zapalne jamy ustnej często spowodowane są również zakażeniami,
za które zwykle odpowiedzialne są bakterie kolonizujące powierzchnię protezy lub drożdżaki Candida. Ich obecność to przede wszystkim skutek braku dostatecznej higieny protezy zębowej, takiej jak brak czyszczenia jej po każdym posiłku lub zostawianie w jamie ustnej na noc.
Jeżeli chodzi natomiast o objawy alergiczne, mogą być one spowodowane samym materiałem, z którego została wykonana proteza zębowa. W tym wypadku zazwyczaj stany zapalne jamy ustnej obejmują cały obszar znajdujący się pod protezą i są wyjątkowo bolesne.
Jeżeli chodzi o stany zapalne jamy ustnej, wyróżniamy 3 stopnie nasilenia zmian:
stopień I czyli punktowe zaczerwienienia śluzówki jamy ustnej;
stopień II kiedy to cała błona śluzowa pokryta protezą jest zaczerwieniona i nieznacznie opuchnięta;
stopień III kiedy pojawiają się zmiany rozrostowe błony śluzowej np. zmiany ziarniniakowe.
Jak widać, stany zapalne jamy ustnej spowodowane protezami to niejednorodna jednostka chorobowa. Mogą być miejscowe lub obejmować całą powierzchnię jamy ustnej, skutecznie uniemożliwiając spożywanie jakichkolwiek pokarmów czy płynów. Ważne, by w porę podjąć działania lecznicze, w przeciwnym razie możemy bowiem doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak np. miażdżyca, zapalenie płuc czy insulinooporność.
Stany zapalne jamy ustnej - jak leczyć?
Pierwsze dni użytkowania protezy w większości przypadków są mało komfortowe, jednak z czasem wszystko powinno wrócić do normy. Przy początkowych objawach stanów zapalnych jamy ustnej możemy skorzystać z różnego rodzaju preparatów aptecznych, łagodzących dolegliwości. Najbardziej skuteczne i cieszące się największą popularnością są:
Żele do miejscowego stosowania, zawierające w swoim składzie substancje znieczulające, takie jak np. lidokaina, które dodatkowo zmniejszają obrzęk i tworzą na powierzchni błony śluzowej warstwę ochronną. Dzięki temu zapobiegają one dalszemu pojawianiu się aft i owrzodzeń.
Płyny antyseptyczne do płukania jamy ustnej, zawierające substancje antybakteryjne i przeciwzapalne jak np. chlorheksydyna.
Naturalne napary z rumianku, szałwii, dębu oraz podbiału, połączone z unikaniem pokarmów, które mogą podrażniać jamę ustną
Specjalistyczne pasty do zębów, zawierające w swoim składzie substancje łagodzące stany zapalne lub wyciągi z ziół.
Aby jednak mogły one przynieść oczekiwane rezultaty, konieczne jest rygorystyczne przestrzeganie higieny, zwłaszcza jeżeli stany zapalne jamy ustnej mają charakter nawrotowy. Wtedy doskonałym rozwiązaniem jest także suplementacja takimi mikroelementami jak cynk, żelazo czy witaminy PP, C, B2 oraz B12. Codzienną dietę dobrze uzupełnić o naturalne antyseptyki, takie jak imbir czy czosnek, oraz produkty zawierające naturalne, dobre bakterie (np. zsiadłe mleko, jogurty, kiszonki).
Jeżeli jednak pomimo wdrożonych działań, w trakcie użytkowania protezy nadal odczuwamy dyskomfort lub obserwujemy stale nawracające stany zapalne jamy ustnej, powinniśmy skonsultować się z protetykiem lub dentystą. Tylko oni są w stanie profesjonalnie określić przyczynę problemu i zalecić działania zaradcze. Ze względu na wspomniane wcześniej zmiany w obrębie kości i dziąseł, zaleca się wymianę protezy średnio raz na 5 lat. Zdarza się jednak, że pomiędzy tymi okresami także konieczne jest ponowne dopasowanie protezy lub w przypadku uszkodzenia, naprawa. Czasem jednak okazuje się, że przyczyną problemu jest nie wada protezy lecz kamień nazębny . Wystarczy wtedy usunąć go mechanicznie w gabinecie kosmetycznym.
Wszyscy posiadacze protez zębowych powinni stosować odpowiednią profilaktykę, dzięki czemu stany zapalne jamy ustnej nie będą stanowiły dla nich zagrożenia. W dużej mierze opiera się ona na odpowiedniej higienie, która powinna obejmować:
Wyjmowanie protezy na noc i pozostawianie jej w czystym, suchym pojemniku;
Płukanie jej po każdym posiłku letnią wodą;
Czyszczenie przynajmniej dwa razy w tygodniu specjalnymi środkami do protez.
Warto także stosować specjalne kremy mocujące do protez, które zapobiegają przesuwaniu się protezy i dostawaniu pod nią drobinek jedzenia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-626dd5e8-7b22-4716-a9d8-8fff2aef22ae/c/fulltext-37.pdf
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-zebow-i-jamy-ustnej,zapalenia-blony-sluzowej-jamy-ustnej,artykul,1578421.html
https://ncez.pl/nauka-zrozumiala-dla-ciebie---wywiady-z-ekspertami/zywienie-w-chorobach-jamy-ustnej-i-gardla
http://www.wbc.poznan.pl/Content/218165/index.pdf
