(Fot. Archiwum)
Zasada i wyjątek
W Unii Europejskiej obowiązuje reguła w myśl, której składki na ubezpieczenia społeczne są opłacane w tym kraju, w którym pracujesz. Nie ma tu znaczenia gdzie firma czy przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników ma siedzibę. Od tej zasady jest odstępstwo. Jednym z nich jest delegowanie pracowników lub samodelegowanie w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Delegowanie pracownika polega na tym, że polskie przedsiębiorstwo wysyła pracowników poza granice Polski, aby zrealizować umowę zawartą z zagranicznym kontrahentem.
Do załatwienia tej sprawy służy formularz A1. Zaświadcza on, że w okresie pracy za granicą lub prowadzenia tam działalności gospodarczej nie musisz opłacać składek na ubezpieczenia społeczne w tym kraju. Nadal jesteś ubezpieczony w Polsce, bo w tym czasie podlegasz wyłącznie polskim przepisom w tym zakresie. Przewidywany czas pracy nie powinien przekroczyć 24 miesięcy. Oddelegowany pracownik nie może też pracować w zastępstwie innej osoby, której okres delegowania zakończył się.
- Od stycznia do końca sierpnia tego roku oddział ZUS w Opolu wydał 23 445 formularzy A1 czyli potwierdzeń krajowego ubezpieczenia osobom, które były oddelegowane przez opolskie przedsiębiorstwa do pracy w innych krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Było to o niemal 1800 więcej potwierdzonych wniosków niż w tym samym czasie 2020 roku. Wtedy w regionie potwierdziliśmy ubezpieczenie w ZUS dla 21,7 tysięcy mieszkańców Opolszczyzny zatrudnionych czasowo za granicą - Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.
Formularz A1 potwierdza, że nawet jeśli konkretny pracownik jest aktywny zawodowo w obszarze Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Islandia, Liechtenstein) oraz Szwajcarii, to ciągle podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych. Z wnioskiem o potwierdzenie formularza A1 może się zwrócić do ZUS pracodawca, pracownik lub osoba prowadząca działalność gospodarczą na własny rachunek.
Główny kierunek - Niemcy
Najwięcej potwierdzanych formularzy A1 dotyczy pracowników delegowanych do pracy w Niemczech, Francji, Belgii oraz Niderlandów. Oprócz wniosków, które składają samozatrudnieni lub pracodawcy w imieniu pracowników z polskim obywatelstwem, coraz więcej wniosków o delegowanie dotyczy obywateli państw trzecich. Wśród nich dominują Ukraińcy i Białorusini.
Jak złożyć wniosek
Wniosek o wydanie zaświadczenia A1 można złożyć osobiście lub pocztą. Od roku klienci którzy chcą otrzymać zaświadczenie A1, mogą wypełnić elektronicznie odpowiedni wniosek na Platformie Usług Elektronicznych ZUS. Kreator na PUE ZUS podpowiada jak krok po kroku wypełnić wniosek. Klient odpowiada na pytania, a system na tej podstawie dobiera odpowiedni wniosek, w zależności od charakteru delegowania i profilu wnioskodawcy. Po wypełnieniu wszystkich pól, komplet dokumentów jest gotowy do wysłania.
Ile czasu ma ZUS?
- Formularz A1 potwierdzimy niezwłocznie, jeśli naturalnie wniosek będzie rzetelnie sporządzony. Gdy będzie niekompletny, to zaświadczenie wydamy od razu po ich wyjaśnieniu. Wnioskujący powinni więc zebrać wszystkie dowody, które potwierdzają rzeczywiste wykonywanie pracy czy też prowadzenia działalności - wyjaśnia Iwona Galla, z opolskiego oddziału ZUS i dodaje: - Jeśli instytucja zabezpieczenia społecznego kraju delegowania po otrzymaniu z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych A1 zakwestionuje podstawy do uznania zaświadczenia, to będziemy musieli sprawę zbadać ponownie.
