(Fot. Archiwum)
Ukraina i Białoruś
Dynamicznie rośnie liczba ubezpieczonych w ZUS z innym obywatelstwem niż polskie. Pod koniec 2021 r. w Zakładzie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego zgłoszonych było prawie 872 tys. obcokrajowców z około 160 krajów. Niekwestionowanym liderem są Ukraińcy, którzy w liczbie 635 tys. zdominowali rynek pracy w porównaniu do pozostałych obcokrajowców. Legalne formy zatrudnienia skutkujące odprowadzaniem składek pozytywnie wpływają na kondycję Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Poza obywatelami Ukrainy, w polskim systemie gospodarczym jako pracownicy odnajdują się Białorusini. Jeszcze w 2008 r. ZUS notował zaledwie 4184 ubezpieczonych z tego kraju. Wyraźny wzrost widać było w 2016 r, gdy pracodawcy deklarowali opłacanie składek za 14 351 białoruskich obywateli, a pod koniec 2020 r. liczba Białorusinów przekroczyła 50 tys. (50 606).
- Jesienią 2021 roku obywateli Białorusi ubezpieczonych w ZUS ponad 67,7 tysięcy. W skali kraju stanowili prawie 8 procent ogółu obcokrajowców zasilających składkami Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Na Opolszczyźnie Białorusini też są drugą siłą roboczą wśród cudzoziemców. Pod koniec ubiegłego roku opolscy przedsiębiorcy opłacali składki za 579 pracowników zza wschodniej granicy - Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.
Opolszczyzna
Pod koniec minionego roku na Opolszczyźnie wśród niemal 24 tys. zgłoszonych w ZUS cudzoziemców przygniatającą większość stanowią obywatele Ukrainy (20,6 tys.). Jednak w ostatnich latach następuje wzrost liczby pracowników z Białorusi. Pod koniec 2016 r. opolski ZUS miał dane o zaledwie 92 ubezpieczonych osobach z tego kraju. Pod koniec 2020 r. w regionie było 406 ubezpieczonych Białorusinów. Dane opolskiego ZUS
z jesieni 2021 r. mówią o 579 legalnie zatrudnionych obywatelach białoruskich.
Więcej mężczyzn i umów o pracę
Analiza danych z ZUS pokazuje, że dla obywateli Białorusi - w 2021 r. odnotowano ponad 16-krotny wzrost liczby osób zgłoszonych do ubezpieczeń w stosunku do 2008 r. oraz blisko 5-krotny wzrost w stosunku do 2015 r. (w tym okresie liczba ubezpieczonych wzrosła z 4,2 tys. osób do 67,7 tys. w grudniu 2021 r.).
Od 2015 r. wśród cudzoziemców zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego dominują mężczyźni. Struktura populacji cudzoziemców według płci nie zmieniła się znacząco. Od 2015 r. odsetek mężczyzn nieznacznie wzrastał z 65,5 proc., do 66,6 proc. pod koniec 2016 r. W grudniu 2020 roku wrócił do poziomu z 2015 roku i wyniósł 65,8 proc.
Na przykład w grudniu 2020 roku spośród pięciu krajów spoza obszaru UE (Rosja, Mołdawia, Gruzja, Białoruś, Ukraina) najniższy odsetek mężczyzn odnotowano wśród obywateli Rosji, a najwyższy wśród obywateli Gruzji (odpowiednio 54,1 proc. i 81,3 proc.). Wśród Białorusinów dominowali mężczyźni, których było pod koniec 2020 r. 73,9 proc.
Obywatele Białorusi oraz Rosji w ostatnim czasie charakteryzują się stosunkowo wysokim (w porównaniu do innych nacji) odsetkiem osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę (odpowiednio 70,8 proc. i 69,9 proc.) oraz niższym odsetkiem osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej (odpowiednio 25 proc. i 21,7 proc.). Dla porównania, umowa o pracę jako tytuł do ubezpieczenia społecznego w ZUS stanowiła najmniejszy odsetek wśród obywateli Mołdawii (31,5 proc.). Pod koniec 2021 r. placówki ZUS w całym kraju rejestrowały 12,3 tys. osób posługujących się paszportem tego kraju.
Osoby ubezpieczone w ZUS po 1 stycznia 1999 r., bez względu na obywatelstwo, mają założone w ZUS indywidualne konto ubezpieczonego. Osoby urodzone po 1968 r., a także osoby urodzone przed 1969 r., jeżeli należą do otwartego funduszu emerytalnego (OFE), w ramach konta ubezpieczonego mają wydzielone subkonto.
Największą liczbę kont i subkont odnotowano wśród obywateli spoza UE. Listę otwierają cudzoziemcy z Ukrainy, Białorusi, Mołdawii i Gruzji oraz obywatele Rumunii - jednego z członków UE. Natomiast na liście pięciu obywatelstw o największej łącznej kwocie środków zapisanych na kontach i subkontach, oprócz obywateli Ukrainy, Białorusi i Rosji, znaleźli się również obywatele krajów UE, tj. Niemiec i Francji.
