Prace nad projektem ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych trwają już półtora roku. Kiedy nowa ustawa wejdzie w życie, zastąpi tę z 1959 roku, która nie przystaje już do epoki późniejszej o ponad pół wieku.
Elektroniczna karta zgonu
- Naszym celem jest to, aby cały proces - od momentu zgonu aż po pochówek - mógł być realizowany elektronicznie - tak opisuje założenia projektu Wojciech Labuda, pełnomocnik premiera ds. ochrony miejsc pamięci w rozmowie z PAP.
Dlatego do lamusa odejdzie papierowa karta zgonu. Lekarz będzie wystawiał ją elektronicznie. Dane automatycznie będą trafiały do państwowych rejestrów. Bliski zmarłego otrzyma numer karty zgonu. Na takiej samej zasadzie jak dziś trafia do nas kod recepty.
To zdecydowanie uprości obsługę administracyjną, bo poszczególne instytucje będą miały dostęp tylko do tych danych, które są im niezbędne.
Centralna baza danych
Kolejną nowością, którą proponuje projekt, jest cyfryzacja miejsc pamięci. Powstanie dostępna online centralna baza danych o cmentarzach i miejscach pochówku. Znajdą się w niej mapy cmentarzy, informacje o lokalizacji grobów i osobach pochowanych, a także inne informacje ważne dla obywateli, w tym - co chyba dla każdego jest bardzo istotne - termin, do którego grób jest opłacony.
Pełnomocnik premiera zapewnia, że system będzie łączyć także istniejące już bazy, np. bazę grobów weteranów prowadzoną przez IPN czy bazy grobów wojennych prowadzone przez wojewodów.
Rejestr cmentarzy
Powstanie rejestr cmentarzy, do którego ich właściciele powinni dołączyć w ciągu roku od wejścia ustawy w życie. Dzięki temu będzie więcej czasu na uzupełnienie informacji o grobach i przekazanie ich do centralnej bazy danych.
- Chcemy, żeby od 1 stycznia 2026 roku ten system już funkcjonował i możliwie wszystkie cmentarze znalazły się w bazie - podkreślił pełnomocnik.
Koroner i zakłady pogfrzebowe
Kolejna nowość - instytucja koronera, czyli wyspecjalizowanego lekarza do stwierdzania zgonu w nietypowych sytuacjach. Koronerów będą zatrudniali wojewodowie. Ważne, żeby byli dostępni 24 godziny na dobę. Wzywać będą ich mogły policja i lekarze rodzinni, np. gdyby mieli problemy ze wskazaniem przyczyny zgonu pacjenta w domu.
Nowa ustawa w założeniu ma też uregulować kwestie funkcjonowania przedsiębiorstw pogrzebowych. Zostaną m.in. wprowadzone limity emisji substancji szkodliwych z krematoriów i przepisy dotyczące materiałów, z których mogą być produkowane urny i trumny.
Podstawowe pytania
W nowej ustawie znajdą się również odpowiedzi na podstawowe pytania, jak choćby, kto ma prawo do organizacji pochówku, co w sytuacji, gdy mamy do czynienia z pustym grobem, czym jest prawo do grobu.
- To, co dzisiaj wywodzą prawnicy i sądy, będzie wreszcie zapisane w powszechnie obowiązującym akcie prawnym - powiedział PAP Wojciech Labuda.
1 czerwca 2023 roku
Rząd ma przyjąć projekt ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych do końca 2022 roku. Potem dokument trafi do Sejmu. Zgodnie z planem nowa ustawa ma wejść w życie 1 czerwca 2023 roku.
