(Fot. Archiwum)
Co to jest świadczenie wspierające?
1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa o świadczeniu wspierającym skierowana do osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 lat. Jego założeniem jest pomoc tym osobom w częściowym pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych.
Wysokość i prawo do świadczenia wspierającego są ustalane przez ZUS na podstawie decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, w której jest określony okres i poziom potrzeby wsparcia wyrażony w punktach.
- Już w nowym roku ZUS zarejestrował 150 niewłaściwie wypełnionych wniosków o świadczenie wspierające. Osoba wnioskująca, oprócz danych identyfikacyjnych i adresowych musi zaznaczyć czy wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wydał decyzję o poziomie potrzeby wsparcia, a jeśli tak to należy wpisać jej numer. Osoby wypełniające wniosek nie podają tego numeru, ponieważ WZON nie wydał jeszcze decyzji ustalającej poziom wsparcia o ile taki wniosek do zespołu wpłynął - tłumaczy Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego, i dodaje: - Trzeba trzymać się dwóch kroków. Najpierw złożyć do wojewódzkiego zespołu wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, a gdy ten wyda decyzję ostateczną w tej sprawie, osoba zainteresowana świadczeniem lub jej pełnomocnik mogą wypełniać i wysyłać do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego.
W przeciwnym razie ZUS będzie zmuszony pozostawić wniosek bez rozpatrzenia.
O świadczenie wspierające mogą starać się osoby, które mają status osoby z niepełnosprawnością potwierdzony w formie: orzeczenia o niepełnosprawności i jej stopniu wydanego przez zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności; orzeczenia o niezdolności do pracy lub orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanego przez lekarzy orzekających w ZUS; orzeczenia o inwalidztwie wydanego przed wrześniem 1997 r. przez komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.
Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na osiągany dochód. Ponadto niezależnie od tego czy osoba wnioskująca ma już prawo do innych świadczeń wypłacanych przez ZUS (emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego czy świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji).
Poziom potrzeby wsparcia
ZUS wypłaci świadczenie wspierające osobom, którym WZON przyznał uprawniającą liczbę punktów potrzeby wsparcia. Wniosek do ZUS należy złożyć w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym decyzja WZON stała się ostateczna. Jeśli osoba z niepełnosprawnością wyśle wniosek w ciągu tych trzech miesięcy, to ZUS przyzna świadczenie wspierające z wyrównaniem od dnia od którego WZON przyznał uprawniające punkty.
Świadczenie wspierające jest wprowadzane w trzech etapach. Osoby, którym WZON określi potrzebę wsparcia na poziomie 87-100 pkt - mogą ubiegać się o nie od 2024 r., na poziomie 78-86 pkt - od 2025 r. Osoby, których poziom potrzeby wsparcia będzie oscylował w granicach 70-77 pkt, będą uprawnione do otrzymania świadczenia wspierającego od 2026 r.
W innej sytuacji są osoby, które mają co najmniej 70 pkt, ponieważ będą one mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 r., pod warunkiem, że po 31 grudnia 2023 r. opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy.
Wniosek - tylko elektronicznie
Wniosek oświadczenie wspierające może złożyć osobą z niepełnosprawnością, jej pełnomocnik bądź przedstawiciel ustawowy działający w imieniu osoby z niepełnosprawnością (np. opiekun prawny).
Wniosek można wypełnić i wysłać do ZUS wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem:
- Platformy Usług Elektronicznych ZUS
- bankowości elektronicznej lub jej aplikacji
- portalu Empatia
Od początku stycznia br. ZUS udostępnił na Platformie Usług Elektronicznych kreator do składania wniosku o świadczenie wspierające (dla osoby z niepełnosprawnością oraz dla pełnomocnika)
Jeśli wniosek będzie zgłoszony za pomocą portali Empatia lub bankowości elektronicznej, a wnioskodawca nie ma profilu na PUE ZUS, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych założy taki profil automatycznie na podstawie danych z wniosku.
Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji wydanej przez WZON. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN). System ten prowadzi Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
Wysokość świadczenia wspierającego
Świadczenie wspierające będzie wynosić od 40 do 220 proc. aktualnej wysokości renty socjalnej (obecnie wynosi ona 1588,44 zł). Oznacza to, że na początku będą to kwoty od ok. 635 zł do blisko 3495 zł, w zależności od poziomu potrzeby wsparcia:
- 95-100 pkt - 220 proc. renty socjalnej,
- 90-94 pkt - 180 proc. renty socjalnej,
- 85-89 pkt - 120 proc. renty socjalnej,
- 80-84 pkt - 80 proc. renty socjalnej,
- 75-79 pkt - 60 proc. renty socjalnej,
- 70-74 pkt - 40 proc. renty socjalnej.
WZON wyda decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat.
ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500 plus dla osób niesamodzielnych. Świadczenie wpierające będzie podwyższane z urzędu wraz z waloryzacją kwoty renty socjalnej. O nowej wysokości świadczenia ZUS będzie informował przez zamieszczenie stosownej informacji na profilu użytkownika PUE ZUS.
Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika.
