Przebudowa "Opole-Wschód" i Teatru Kochanowskiego z nieprawidłowościami po kontroli NIK

Setki milionów złotych przeznaczonych na inwestycje zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa, wynika z przeprowadzonej kontroli 16 istotnych projektów inwestycyjnych w sześciu różnych województwach o łącznym koszcie przekraczającym 2 mld zł.

Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła ponadto, że aż 14 z tych inwestycji było realizowanych w sposób nieprawidłowy, w tym niektóre niezgodnie z wcześniejszą dokumentacją projektową. Niedociągnięcia przy dwóch z badanych projektów mogły stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, a także dla bezpieczeństwa samych obiektów - jeden z przykładów takiego naruszenia dotyczy Opola.

Przebudowa i modernizacja Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu na cele kulturalne i edukacyjne (Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu)

- W postępowaniu przetargowym z listopada 2016 r. na opracowanie projektu budowlano-wykonawczego, a także kosztorysu inwestorskiego dla przebudowy i modernizacji systemu wentylacji i klimatyzacji oraz systemu elektroakustycznego i oświetleniowego Teatr dokonał oceny podstaw wykluczenia wykonawcy na podstawie nieaktualnego zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, choć na mocy Pzp powinien był wezwać go do złożenia aktualnego dokumentu - czytmy w dokumencie Najwyższej Izby Kontroli.

W 2017 r. w zakresie kwalifikowalności wydatków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 nie zachowano określonego w Wytycznych siedmiodniowego terminu składania ofert w procedurze zapytania ofertowego dotyczącego świadczenia obsługi prawnej inwestycji. W konsekwencji Instytucja Pośrednicząca nałożyła na Teatr 25%-ową korektę finansową.

Dodatkowo w lutym 2018 r. Teatr udzielił zamówienia o wartości 418,2 tys. zł na zarządzanie projektem i pełnienie nadzoru inwestorskiego wykonawcy, który podlegał wykluczeniu z postępowania przetargowego.

Realizacja inwestycji

Negatywnie oceniono samą realizację inwestycji, jak i nadzór nad jej wykonaniem. Stwierdzono wypadki naruszenia warunków technicznych i wymogów w zakresie bezpieczeństwa użytkowania niektórych elementów obiektu budowlanego. Tarasy zewnętrzne, wejścia do budynku, schody zewnętrzne od strony południowej i dojścia technologiczne w suterenach wykonano w sposób niezgodny z przepisami wynikającymi z warunków technicznych budynków lub w sposób mogący stwarzać zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi (np. nie zabezpieczono balustradami tarasu znajdującego się przy elewacji południowej, którego wysokość wyniosła 1 m względem poziomu przyszłego terenu - nawierzchni Placu Teatralnego, taras stanowił element ciągu komunikacyjnego do wejścia ze szklanymi drzwiami rozsuwanymi, do których prowadziła pochylnia dla osób niepełnosprawnych).

Kontrolerzy stwierdzili brak kontroli bezpiecznego użytkowania obiektu Teatru po zerwaniu poszycia dachu;

Kolejny fragment raportu dotyczy przebudowy Opola-Wschód:

Poprawa funkcjonowania systemu transportu publicznego oraz zastosowania rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo ruchu drogowego w obrębie stacji kolejowej Opole Wschód (Miejski Zarząd Dróg w Opolu)

- W trakcie realizacji inwestycji wystąpiły istotne zmiany wpływające na zakres, termin i wartość wykonywanych robót budowlano-montażowych. Stało się tak przede wszystkim z powodu kolizji prac w nasypie kolejowym budowanym przez Zarząd z inwestycją kolejową realizowaną w tym samym czasie i na tym samym terenie przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarząd odrzucił rozwiązanie zaproponowane przez wykonawcę, pozwalające zrealizować roboty zgodnie z harmonogramem i bez zwiększania kosztów, a podjęte działania wydłużyły czas realizacji zadania co najmniej 10 miesięcy i skutkowały wzrostem jego kosztów o 3 273,2 tys. zł brutto. Stwierdzono także zawyżenie kosztów wykonania dwóch obiektów o łączną kwotę co najmniej 3 702,6 tys. zł - czytamy w dokumencie.

- MZD w Opolu podjął co prawda działania zmierzające do zapewnienia prawidłowego przebiegu inwestycji pn. Poprawa funkcjonowania systemu transportu publicznego oraz zastosowania rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo ruchu drogowego w obrębie stacji kolejowej Opole Wschód, dotyczącego rozbudowy układu komunikacyjnego w rejonie dworca kolejowego Opole Wschód, w jego realizacji wystąpiły zmiany istotne wpływające na zakres wykonywanych robót budowlano-montażowych, termin oraz wartość. Zasadniczy
wpływ na zmiany miała kolizja budowanego przez wykonawcę prac w nasypie kolejowym obiektu budowlanego T-1 z inwestycją kolejową realizowaną w tym samym czasie, na tym samym terenie budowy przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.47 MZD zrezygnowała z rozwiązania zaproponowanego przez wykonawcę pozwalającą na wykonanie robot zgodnie z harmonogramem i bez zwiększania kosztów. Podjęte przez jednostkę kontrolowaną działania dla uniknięcia lub zminimalizowania skutków ww. kolizji były nieskuteczne, gdyż podejmowano je ze znaczną zwłoką. Wydłużyło to czas realizacji zadania o nie mniej niż 10 miesięcy oraz skutkowało wzrostem
jego kosztów o kwotę 3273,2 tys. zł brutto. Ustalenia kontroli wykazały także, że wydatki poniesione na obiekt T-1 zostały zawyżone o nie mniej niż 1425,1 tys. zł brutto.

Ujawnione nieprawidłowości wskazują, że kierownicy niemal wszystkich skontrolowanych jednostek nie zapewnili adekwatnych i skutecznych mechanizmów kontroli gwarantujących prawidłowe przygotowanie oraz wykonanie inwestycji.