Czym jest otyłość centralna?
Otyłość centralna, nazywana też otyłością brzuszną, to stan, w którym tkanka tłuszczowa gromadzi się w okolicach brzucha. Tłuszcz odkłada się zazwyczaj nie tylko pod skórą, ale też otacza narządy wewnętrzne, dlatego otyłość centralną nazywa się również trzewną. Ponieważ stan ten w przeważającej mierze dotyczy osób zmagających się z zaburzeniami metabolicznymi, nadmiar tkanki tłuszczowej wokół talii określa się także jako brzuch insulinowy lub cukrzycowy. Otyłość brzuszna nazywana jest też niekiedy androidalną, ze względu na jej częstsze występowanie u mężczyzn. U kobiet występuje głównie w wieku pomenopauzalnym.
Jak wygląda brzuch cukrzycowy? O otyłości brzusznej mówimy wtedy, gdy obwód talii jest wyraźnie zwiększony - u kobiet wynosi powyżej 80 cm, a u mężczyzn powyżej 94 cm. Na tej podstawie nie można jednak określić proporcji między podskórną a trzewną (wisceralną) tkanką tłuszczową. Dokładniejsze wyniki uzyskuje się dzięki zastosowaniu tzw. analizatorów składu ciała, którymi coraz częściej posługują się w swoich gabinetach dietetycy i lekarze. To właśnie wisceralna tkanka tłuszczowa uznawana jest za najbardziej niebezpieczną dla naszego zdrowia.
Z czego może wynikać otyłość brzuszna i jakie ryzyko niesie na zdrowia?
Do nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej i podwyższonego poziomu glukozy we krwi przyczyniają się: niezdrowa dieta, siedzący tryb życia, przewlekły stres. Inne czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko rozwoju otyłości centralnej to: niektóre schorzenia (niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, zaburzenia hormonalne w okresie menopauzy), długotrwałe przyjmowanie glikokortykosteroidów i antydepresantów, przewlekłe infekcje, depresja, zaburzenia odczuwania głodu i sytości.
Otyłość brzuszna często związana jest z insulinoopornością, czyli obniżoną wrażliwością tkanek na insulinę. Nadmiar tkanki tłuszczowej w organizmie predysponuje do zaburzeń gospodarki węglowodanowej i rozwoju insulinooporności, która często poprzedza wystąpienie cukrzycy. Jednocześnie insulinooporność sprzyja magazynowaniu tłuszczu w tkankach i hamuje jego rozpad, przez co tworzy się błędne koło. Podłożem tego stanu jest najczęściej niewłaściwy styl życia oraz w mniejszym stopniu - predyspozycje genetyczne i inne czynniki.
Wpływ otyłości centralnej na zdrowie
Otyłość to stan, który został uznany przez WHO za chorobę będącą zagrożeniem dla zdrowia i życia. Szczególnie niebezpieczne jest gromadzenie się tkanki tłuszczowej wokół talii. Otyłość centralna zwiększa ryzyko zaburzeń metabolicznych i chorób układu sercowo-naczyniowego. U osób, u których występuje brzuch cukrzycowy, częściej rozpoznaje się: cukrzycę typu 2, dyslipidemię (podwyższony poziom cholestetrolu lub triglicerydów we krwi), nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny, chorobę niedokrwienną serca, a także różnego rodzaju zaburzenia hormonalne.
Leczenie i zapobieganie otyłości
Postępowanie terapeutyczne przy otyłości centralnej wygląda podobnie, jak leczenie innych rodzajów otyłości - jego podstawą jest dieta redukcyjna w połączeniu ze zwiększoną aktywnością fizyczną. Jest to jednocześnie sposób zapobiegania gromadzeniu się tkanki tłuszczowej wokół brzucha i narządów wewnętrznych. Odpowiednio skomponowana, zdrowa dieta i duża ilość ruchu mogą uchronić nas przed rozwojem otyłości centralnej i związanych z nią powikłań zdrowotnych. W skrajnych przypadkach, gdy otyłość wpływa znacząco na komfort życia chorego, a naturalne metody leczenia zawodzą, lekarz może podjąć decyzję o zastosowaniu u pacjenta leków lub operacji bariatrycznej.
Źródła:
- Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2024 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://www.ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/2024/zalecenia_PTD_2024_22_01_2024.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/odchudzanie/radydietetyka/333000,otylosc-brzuszna-trzewna-u-mezczyzn-i-kobiet-jak-sie-jej-pozbyc
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dlaczego-otylosc-brzuszna-stanowi-zagrozenie-dla-zdrowia/
